9 de janeiro de 1154

Neste dia o rei D. Afonso Henriques encarregou os trinta cavaleiros vilãos que ajudaram a conquistar Sintra aos mouros de governarem este território e protegerem-no das investidas árabes.

Foi assim atribuída carta de foral a Sintra, que se encontra abaixo reproduzida em latim medieval.

É de destacar que, fazendo jus à sua qualidade de homem de estado, D. Afonso Henriques atribuiu um conjunto de regras, leis e privilégios que contribuíram em muito para a solidificação do tecido social e económico deste território.

FORAL DE SINTRA

1. In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Placuit mihi alfonso portugalensis Regi comitis henrici et regina tarasie filio magnis quoque regis aldefonso nepoti et uxori mee Regine Mahalde Comitis amedeu filie vobis qui in sintrie habitatis maioribus sive minoribus cujuscum que ordinis sitis kartam facere firmitudinis vobis et filiis vestris atque progenis de jure estabelitate atque servicio.

2. In primis damus vobis XXX casales cum suis hereditatibus in ulixbona XXX populat oribus qui in presenti illud castellum populatis ut habeatis illos tam vos quam filii vestri hereditario jure et non faciatis de illis ali quod forum in ulixbona nisi in vestro castello. Si vero placuerit vobis mitere homines in ilis casalibus nullum forum faciant nisi vobis dominis casallium et si habueritis vel emeritis hereditatem in aliqua terra Regis habeatis illam per forum sintrie.

3. Hec igitur sunt qui pertinent ad vestrum forum. Nunquam itaque faciatis nobis senaram.

4. Pro homicidio rausso et estercure in hore positio Xem morabitinos harum rerum opertor tribuat medium Regi medium domini intencionis.

5. Et sifecerit homicidium per occasionem qui bonios homines ilum videant / vel pectet que si impos uerint et rausum vel / pectet nisi per exquiricionem bonorum hominum.

6. Qui domum ali cujus disruper it LXª solidos pectet medium regi medium domini intencionis.

7. Si disruptor aliis duobus aut plus se comitantibus fecerit sim autem minus vel (sic) et in nulla calupnia recipiantur illi qui castellum judica verint.

8. Siquis alicui vulnera lancia gladio aut cutello intulerit V morabitinos pectet medium regi medium domini intencionis.

9. Qui arma in oppido insane extraserit perdat illa et si lix sub fideijussoribus comissa fuerit per forum sintrie non sedeat de helmo nec de lorica ni si de escuto et de porrina.

10. Et non veniat ibi homo de aliqua terra et qualis dederit ipso recado tale dent illi allio pro igualia sit cautum illius aut fiadoria I solidum si fuerit juncta aut distributa et non sedeat prova facta nec infiada si non plus de morabitino et pro morabitino nichil.

11. De allis percussionibus factis manu calce petra et palo et aliis intencionibus nulla sit calupnia excepto supraditis.

12. Agricole pedites qui uno bove laboraverit I sestarium inter triticum et secundam cibariam tribuat si duobus aut quam pluribus laboraverit Im quartarium inter triticum et secundam cibariam dent per alqueire de azougui.

13. Et Im puzal vini a V quinalibus et supra de alio labore nichil.

14. Homo qui cum boves labora verit non faciat alium forum de alia ganantia qui ganaverit.

15. Venator si cervum aut cervam hujusmo di venat um laqueis sive meteriis ceperit medium lumbi tribuat. De porco unam costam siquis inquisitor conelios fuerit semel in anno tres conelios cum suas pelles tribuat siquis inquisitor mellis fuerit semel in anno I medium alqueire ipsius mellis tribuet.

16. Zapateiro I solidum faber ferret I cavallum mercator sive pelitario I solidum.

17. Ceguu qui fuerit sabido de sua muliere bona per exquiricione de bonos homines pectet I morabitinum.

18. Homo manio qui non habuerit filios quando morierit dent suum habere ad suos parentes et pro sua anima.

19. Si furtum super aliquem inventum fuerit dominus peccunie in duplum accipiat peccuniam et Regio principi septem partes.

20. Si homo vel mulier occiderit suum corpus nichil pectet sed accipiant suum habere parentes ejus.

21. Si aliquis ibi comorancium ab uno anno vendat suam hereditatem ad suum vicinum.

22. Homo qui non habuerit boves et cum alienos de aliqua terra laboraverit in sua hereditate faciat forum sui vicini.

23. Mercator sintrie non det portadigo in tota terra Regis si aliquis vendiderit aut emerit.

24. Si fuerit cum mandato de concilio vel de rancura ad Regem habet suam racionem in curiam regis.

25. Milites semel in anno in regis exercitu militent pro sua ganancia et non accipiat Rege de illos nichil Et si noluerint vel non potuerint in fossado ambulare nichil pectet et in appelido contra chritianos tantum exeant ut eadem die ad domum redire possint contra paganos autem prout melius potuerint.

26. Siquis habere potuerint subditos in castello vel extra municionibus in sua hereditate domum habitantes non faciant forum nisi ad dominum hereditatis.

27. Militum siquis obierit et uxorem reliquierit quamdiu fuerit vidua stet in honore militis.

28. Et similes perdiderit equm stet honoratus usque ad annos V post si non potuerit aut noluerit habere equum faciat morem peditis.

29. Peditum autem siquis habere potuerit equm stet in honore militum.

30. Filii militum aut peditum quamdiu in hereditate patris se potuerint continere mortuo aut vivente patre unus pro omnibus unum forum faciant.

31. Siquis cum hominibus aliis in locis habitantibus intencionem habuerit et in concilio directum petierit et non impetraverit et pignus acceperit quamvis postea ab intencionam convictus sit pignus absque duplo redat.

32. Siquis habuerit intencionem vel concilium taliaverit cum homines de fora det directum juxta aquas currentes de suo castello judices qui intencionem judicaverint sedeant per medium.

33. Siquis ad concilium venire neglexerit ad faciendum directum de hoc quod sibi objecerint saiom eat ad pignorandum et pignus accipiat sed nunquam domum sigillet.

34. Si judicem vel saiom pro sua intencione et non pro intencione principis percussus aut vulneratus fuerit sit tanta calumpnia illius quanto de alio aliquo si judicem percussus fuerit principis II solidos pectet pro saiom I solidum pro intencionem Regis.

35. Judicem et saiom sit ex naturalibus et intret et exeat per manum concilii et nunquam judicem neque saiom de alia terra super vos veniat.

36. Judicem accipiat sua decima de tota calumpnia partem principis saiom accipiat aliam decimam de parte judicis.

37. Homo qui inprimar et alium percusserit accipiat Xcem barancadas et ponat dexteram manum in terra et postea faciat directum ad illum qui percusserit per suum forum.

38. Milites si viderint inimicos Regis paganos vel christianos qui male volunt facere veniant cum mandato in ulixbona et plus longe non et pro alia intencione non faciant alium mandatum neque pedites neque milites.

39. Milites aut pedites qui in aliena terra ambulaverint sint cautati et non ponant in ilis manum pro male facere pro nulla intencionem et si jam illum prendiderint aut dequm suum in terra jactaverit C solidos pectent et postea quantum demandaverint tantum in duplum componant aut si aliquis illi male fecerint sive de habere quomodo de alia intencione tota in duplo componat.

40. Homo qui fuerit firidore et non se inde voluerit emendare usque tres vices per manum Concilli aut cusculator fuerit et non se voluerit emendare per forum sintrie domum suum destructum sit.

41. Per forum sintrie sex homines debent jurare pro homicidio pro aliquod quoque juramento tres homines et nunquam plus nisi pro homicidio.

42. Milites sintrie castello debent testimoniare cum omnes milites terre Regis exceptis Regem pedites similiter.

43. Milites sintrie qui bene serviverint suum alcaide recipiant de illo I donum bonum semel in anno.

44. Homo qui voluerit acciperit (sic) mulierem per mandatum de suos parents det ei in dote sua Iª fustam et I zapatas et Iª cintam et Iª pelle et Iº manto et Lª solidos in fiadoria pro benedicione sed si potea penituerit quanto dederit tantum perdat et ipsam fiadoriam pectet. Et si mulier penituerit aut noluerit aut parentes ejus quantum de eo acceperit sed postea suam fiadoriam.

45. Homicida et refuga qui ibi confugerint retineantur servus similiter exceptis si fuerit de rege.

46. Clerici habeant more militum. Clericus sit naturalis et pro forum sintrie non perdat suam ecclesiam sed habeat illam pro hereditate nis i feceri talia facinora pro quibus debet et amit tere ordines pro nullo homine neque per regem neque per episcopum.

47. Sed nos moratores supradicti castelli pro isto bono foro quod nobis rex noster et uxor ejus dant promittimus illis fidelle sempre obsequium et contra homines eorum inimicos ponamus corporae habere

48. Et si tempus venerit quod illas ravaldes sintrie Rex voluerit populare singulos casales cum suis hereditatibus accipiant illi qui castelum moraverint.

49. Clericus sintrie debent servire suo episcopo et habeat racionem in domum episcopi. Episcopus de ad illum semel in anno I donum bonum.

50. Era Mª Cª LXª IIª Vª idus januarii.

51. Ego alfonsus gratia dei rex Portugalensis simul cum uxore mea Regina mahalda roboro + et confir ++ mo + istam kartam. Et siquis venerit vel venerimus qui hoc factum irrumpere voluerit pariat quingentos aureos et cum belzebub sit excomunicatus.

52. Sint autem termini ejus terra pro laborare et pro plantare sedeat Almesquez aquas discurrentes et ad outeiros et quomodo dividat per viam publicam qui vadit sub caprillis usque ad montem aquas vertentes ad outeiros et quomodo dividat per chilaios usque ad flumen galamar et si plus crescerent gentes crescant ad illos hereditatem per placere Regis.

53. Dapifer Curie fernandus captivus test. Pelagius zapata consalvus de saussa Petrus fernandiz donnus valascus gunsalvus rodriguiz menendus monis laurencius venegas sancius muniz Egeas archidiacunus eclesie ulixbon. Confirmo hoc factum signifer petrus pelagii princeps ulixb. Alfonsus menendi conf. Princeps colimbrie rodrigus pelagii, princeps santaranensis Johanes Ramiriz conf. Magister albertus notarius regis scripsit. – Alfonsus Rex Portugalensis – Regina Mahalda – Magister Albertus.

Personalidade nascida neste dia

No dia 9 de janeiro de 1753 nasceu Luisa Rosa de Aguiar, mais conhecida por Luisa Todi e que é considerada a meio-soprano portuguesa mais célebre de todos os tempos.

Tinha a capacidade invulgar de cantar com toda a perfeição em francês, inglês, italiano e alemão.

Foi a protagonista de uma carreira internacional que durou mais de 20 anos, iniciada em Londres no ano de 1777 e terminada em Nápoles em 1799.

Durante estas duas décadas passou por França, Itália, Áustria, Alemanha, Rússia e Espanha.

Morreu no dia 1 de outubro de 1833, tendo sido enterrada num cemitério que hoje já não existe e, como tal, desconhece-se o paradeiro das suas ossadas.